Bij HVHW is veilig sportklimaat geen ‘moetje’ maar ‘way of life’
Auteur: Carl Mureau
Auteur: Carl Mureau
Per 1 januari 2025 stelt de KNSB de vier V’s voor een sociaal veilig sportklimaat verplicht. Bij de HardijVereniging Den Haag Westland (HVHW) voldoen ze aan die basiseisen. “Wij zijn graag een vereniging waar mensen bij willen horen”, zegt Susan Eijgermans, secretaris van HVHW.
Foto HVHW
Even checken: heeft HVHW de vier basiseisen voor een sociaal veilig sportklimaat ook al netjes afgevinkt in de KNSB Verenigingsmanager? “Dat is de enige stap die ik nog moet zetten”, zegt Susan haast verontschuldigend. “We hebben alles geregeld: gedragscode, verklaringen omtrent gedrag, vertrouwenscontactpersonen én de scholing van trainers. Ik moet het alleen nog registreren in de Verenigingsmanager.”
Een veilig sportklimaat, waarin iedereen onbezorgd kan sporten, daar is iedereen voorstander van. Maar hoe breng je het in de praktijk op je vereniging? HVHW maakt er sinds ruim vier jaar serieus werk van. Susan vertelt graag hoe ze dat aanpakken, zodat andere clubs er hun voordeel mee kunnen doen.
“Je kunt het onderwerp zien als een ‘moetje’, waar je als bestuur liever niet te veel tijd in stopt want je hebt het toch al druk. Maar als het dan een keer misgaat op je club, klapt echt alles uit elkaar. Bij ons is het een ‘way of life’ geworden. Wij willen een vereniging zijn waar mensen graag bij willen horen, omdat ze er zichzelf kunnen zijn, omdat de sfeer goed is en mensen respectvol met elkaar omgaan.”
Cruciaal in de aanpak is, benadrukt Susan, dat het onderwerp ‘eigendom’ wordt van een bestuurslid. Bij HVHW is dat Yvonne van Zijp, die ervoor zorgt dat het veilig sportklimaat een vast, terugkerend agendapunt is. Secretaris Susan regelt de bijbehorende (digitale) papierwinkel. “Daar heb ik vanuit mijn werk als vakbondsbestuurder enige ervaring mee.”
Gedragscode
Op naar de vier V’s van Veiligheid, de basiseisen die de KNSB per 1 januari 2025 verplicht stelt voor al zijn schaats- en skateverenigingen. Nummer 1: de Verenigingsbrede gedragscode. Ofwel: hoe ga je met elkaar om? Susan: “Zo’n code hadden we al wel, maar die besloeg elf A4-tjes. Dat hebben we versimpeld en ingekort, zodat ie voor iedereen te begrijpen is. Kort en krachtig dus. Want het is leuk om zo’n code op papier of op je website te hebben staan, je wilt ook dat het echt gaat leven.”
Elke opvoeder weet dat ‘voorleven’ het beste werkt als je bepaald gedrag wilt bereiken. Het HVHW-bestuur en zijn trainers dienen dus het goede voorbeeld te geven. Om dat bij iedereen tussen de oren te krijgen, komt de gedagscode geregeld terug op meetings van de club, zoals de algemene ledenvergadering en trainersbijeenkomsten. Susan: “Belangrijk is ook de rol van ouders, die heel betrokken zijn. Zij ondertekenen onze gedragsregels niet, maar zitten wel vaak op de tribune. We zijn er wel mee bezig om ook die ouders hier nog beter bij te betrekken.”
Foto HVHW
Vertrouwenscontactpersonen
Basiseis nummer 2: de vertrouwenscontactpersoon, kortweg VCP. Dat is de man/vrouw bij wie je terechtkunt als je grensoverschrijdend gedrag hebt ervaren of gezien. “Wij hadden er één, dat zijn er nu twee: een man en een vrouw. De ene is een betrokken ouder, de ander een trainer met een pedagogische achtergrond. Zij zijn heel benaderbaar, laten hun neus vaak zien en zijn echt van toegevoegde waarde. Hun aanwezigheid werkt ook preventief, ze kunnen probleempjes vaak al in de kiem smoren, alleen al door even met betrokken personen te sparren.”
Maar hoe goed je het ook regelt, er kan altijd wat misgaan. HVHW had het afgelopen seizoen ook te maken met een melding van grensoverschrijdend gedrag. Niks dramatisch, maar toevallig waren beide VCP’s indirect bij de kwestie betrokken. “Dat maakte het wel wat ingewikkeld. Wij hebben het als bestuur opgepikt en uiteindelijk hebben we ook geschakeld met de KNSB. Dat was echt even nuttig, omdat jullie VCP meer afstand heeft. De zaak zit nu in een afrondende fase.”
Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)
We zijn bij de derde basiseis aanbeland: de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Wil je weten wat voor vlees je als vereniging in de kuip hebt, dan voer je met elke nieuwe trainer of vrijwilliger een aannamegesprek voordat hij/zij aan de slag gaat. Sowieso vraag je hen om een VOG te overleggen, als ‘bewijs van goed gedrag’.
Bij HVHW runt Susan deze papierwinkel. “En dat was in het begin een hele kluif werk, dat zeg ik eerlijk. Sommigen moet je even achter hun broek aan zitten. Maar als je alles hebt staan, dan zijn het slechts kleine hapjes werk om dit bij te houden. Als we nu een nieuwe trainer aanstellen, is het standaard: gedragscode tekenen en VOG overleggen. Dat loopt gesmeerd, er is ook geen discussie meer over.”
In het begin, bekent Susan, leefde hier wel enige weerstand tegen, met name bij trainers die al lang bij de club actief waren. Een enkeling bleef weigeren. “Van deze persoon hebben we uiteindelijk afscheid genomen. We willen consequent zijn: die VOG geldt voor iedereen”, vertelt Susan. “Die trainer zei: dan ga ik toch lekker naar een andere club, dan blijf ik straks nog gewoon dezelfde kinderen trainen. Dat had toen in theorie ook gekund, omdat we met andere clubs samenwerken en niet elke vereniging toen al met VOG’s werkte. Daarom vinden wij deze verplichting vanuit de KNSB zo goed. Samen trek je één lijn met als uiteindelijke doel: een sociaal veilige sportomgeving voor iedereen.”
Vakkundige scholing trainer-coaches
Basiseis nummer 4: vakkundig geschoolde trainer-coaches. Een veilig sportklimaat is reeds vast onderdeel van de diverse KNSB-opleidingen. Via NOC*NSF bestaat bovendien een toegankelijke e-learning: Een Beetje Opvoeder. Wat de schaatsbond wil, is dat clubs hun trainers stimuleren om zich op dit thema te blijven (bij)scholen.
“Wij maken daar serieus werk van bij onze trainers, daar is ook budget voor”, zegt Susan. “Al onze trainers voldoen aan deze eis, dat begint al bij de assistenten die bij de jeugd op het ijs staan. Zij krijgen dit mee in de ST1-opleiding van de KNSB. Onze trainers hebben de juiste diploma’s of bezig om die te halen. Bovendien komt het onderwerp terug bij onze reguliere trainersbijeenkomsten, die we twee á drie keer per jaar houden.”
Werken aan een sociaal veilige schaats- en skatesport is een ‘ongoing proces’, erkent Susan Eijgermans. “Je bent hier nooit klaar mee. Het helpt ons echt dat we hiervoor een dedicated bestuurslid hebben, want het is lastig om dit er eventjes bij te moeten doen en de kans dat het dan ondersneeuwt is groot. Wij merken dat onze leden het waarderen, dat ze een veilig sportklimaat serieus nemen en dat ze ook graag een steentje bijdragen.”
Susan wijst collega-bestuurders van schaats- en skateverenigingen op het stappenplan voor de Vier V’s, dat elders op knsb.nl te vinden is. “Dat is helder en helpt je soepel door het hele proces.” Zelf was ze, zo bleek aan het begin van dit verhaal, nog één stap vergeten: het afvinken van de vier basiseisen in de KNSB Verenigingsmanager. “Maar dat heb ik intussen gefixt!”
Meer weten over de 4V's en een veilig sportklimaat? Ga dan naar deze pagina op knsb.nl, waar je onder meer dat superhandige Stappenplan vindt.
Foto HVHW