Natuurijs

Praktijkvoorbeelden

Om natuurijsverenigingen betrokken te houden en iets terug te doen voor leden, bieden de gewesten Groningen en Drenthe van de KNSB al vele winters tientallen verenigingen aan om (gratis) te komen schaatsen op de kunstijsbaan Kardingen in Groningen. Er wordt altijd massaal gehoor gegeven aan de oproep; ruim 1500 mensen mensen maken jaarlijks gebruik van de uitnodiging.

De laatste jaren zijn er weinig mogelijkheden geweest om op natuurijs te schaatsen. Om ervoor te zorgen dat leden van natuurijsverenigingen toch op het ijs konden staan, organiseerden de gewesten Groningen en Drenthe afgelopen jaren twee avonden waarop leden van bij de KNSB aangesloten verenigingen konden schaatsen. “Onze doelgroep zijn kinderen en hun vaders en moeders. We willen de leden iets teruggeven voor hun contributie en de natuurijsverenigingen betrokken houden bij de gewesten en de KNSB”, legt Henk Hingstman, penningmeester van ijsvereniging Kruumtsedrei uit Westerbork, uit.

40.000 deelnemers

Ruim 25 jaar geleden organiseerde het destijds nog district III (omgeving Assen) al een middag op de ijshockeybaan in Assen waar mensen gratis konden schaatsen. Toen de ijshockeybaan gesloten werd, moest er worden uitgeweken naar een 400 meterbaan. Het Gewest Drenthe, die via een subsidie een gedeelte van het project financierde, wilde het gratis schaatsen graag beschikbaar stellen voor alle districten in de provincie.

“Toen hebben we besloten ’s winters vier avonden te organiseren waar allemaal leden van bij de KNSB aangesloten verenigingen op afkwamen. In twaalf jaar tijd hebben er 40.000 mensen deelgenomen aan die avonden”, aldus Hingstman.

Promotie

Toen in 2016 kunstijsbaan De Bonte Wever in Assen werd gesloten, werd er contact gezocht met het gewest Groningen omdat men het project graag wilde voortzetten. “We hebben in 2017 voor het eerst samen met Groningen op de kunstijsbaan Kardingen georganiseerd en dat was een groot succes. Ruim 1500 mensen hebben destijds gebruikgemaakt van onze uitnodiging en (gratis) geschaatst. De waardering was groot. Die avonden zijn een mooie promotie voor het schaatsen en een goed signaal naar de KNSB en verenigingen.”

De gewesten nemen de gehele organisatie van de avonden op zich, maar ook de natuurijsverenigingen hebben een belangrijke rol. Zij zorgen gedeeltelijk voor de financiering én elke club die zich aanmeldt moet een vrijwilliger voor een van de avonden leveren.

Hingstman: “De formule is eigenlijk heel eenvoudig. Met een klein groepje mensen organiseren we de avonden. Het belangrijkste is misschien wel dat je de clubs enthousiast maakt. Daarvoor moet je ze meerdere keren aanschrijven en zorgen dat je de avonden goed onder de aandacht brengt.”

Stempeltoertocht

Voor kinderen in de basisschoolleeftijd was er een stempeltoertocht uitgezet. Na afloop was er voor elke deelnemer een medaille. Volgens Hingstman is het plan om deze traditie voort te zetten en zou dat niet zeker niet alleen in Groningen en Drenthe kunnen. “Ik denk dat het zeker ook mogelijk is in andere gewesten. Ze mogen altijd advies inwinnen als ze dat willen.”

Goede praktijkvoorbeelden

Inspiratie opdoen op het gebied van samenwerkingen? Lees dan eens de succesverhalen van andere verenigingen. Zo leidde een samenwerking tussen vijf clubs uit de gemeente Kaag en Braassem tot een schaatsavond voor jong en oud.

Wat komt er kijken bij het organiseren van een toertocht? De Ankeveense ijsclub vertelt.

Vorig jaar deed ‘Koning Winter’ in februari zijn intrede en kon er bijna twee weken lang op natuurijs geschaatst worden. Maar over het algemeen worden er de laatste jaren steeds minder toertochten georganiseerd in Nederland. De winters worden warmer en het vriest niet voldoende om honderden mensen tegelijkertijd op een plas te laten schaatsen. Dat betekent echter niet dat de ijsclubs stilzitten. Achter de schermen worden er allerlei voorbereidingen getroffen om ervoor te zorgen dat de eerstvolgende toertocht vlekkeloos verloopt. Wat moet er allemaal gebeuren vóórdat de schaatsers het ijs op kunnen?

Hans Wammes van de Ankeveense IJsclub is ervaringsdeskundige in het organiseren van toertochten. Hij weet precies wat er allemaal komt kijken bij schaatsen op natuurijs. “Het seizoen begint eigenlijk altijd met de Algemene Ledenvergadering in oktober. We plannen daarna een bestuursvergadering in om alles op een rijtje te zetten. Ook is het slim om vrijwilligers al vroeg te ‘ontdooien’, zodat er genoeg mensen zijn die willen helpen mocht er geschaatst kunnen worden.”

Om op de Ankeveense plassen te kunnen schaatsen, is het van belang dat het water schoon is. “We halen altijd alle plantenresten weg, of vissen takken en omgewaaide bomen uit het water om de waterwegen vrij te maken.” Ook worden alle materialen zoals de sneeuwschuivers en de lichten gecontroleerd, het draaiboek moet worden bijgewerkt en er is overleg met de gemeente. “Daar zijn alle andere ijsclubs uit de regio ook bij aanwezig, net als vertegenwoordigers van bijvoorbeeld politie en brandweer. We bespreken dan waaraan je moet voldoen voordat je een toertocht mag organiseren.”

EHBO

Elke club moet ook een verkeersplan hebben. Het dorp of de stad van de ijsclub moet namelijk ‘open’ blijven. Dat betekent dat parkeerplekken duidelijk aangegeven moeten worden en de bewegwijzering goed moet zijn. “Een ander heel belangrijk aspect is de EHBO”, legt Wammes uit. “Aan het begin van het seizoen komt een groep vrijwilligers en EHBO’ers van de club bij elkaar op een voorbereidingsavond, waar een expert uitleg komt geven. Dat gaat onder meer over wat te doen bij typische schaatsblessures, zoals snijwonden of breuken.”

Er zijn bij de Ankeveense IJsclub in totaal acht commissies die een bijdrage leveren aan het organiseren van een toertocht. En ook de KNSB speelt hierin een belangrijke rol. Medewerkers van de schaatsbond komen de dikte van het ijs meten en zij moeten officieel toestemming geven voor het doorgaan van de toertocht. De KNSB geeft daarnaast goedkeuring indien de toertochtorganisatie heeft laten zien dat zij de organisatie op orde hebben. Ook wordt er tegenwoordig regionaal en landelijk afstemming gezocht zodat er meerdere tochten op een dag gereden worden. Hiermee zorgen we gezamenlijk dat zoveel mogelijk mensen van het natuurijs kunnen genieten zonder dat de massale toeloop een probleem dreigt te worden.

De KNSB heeft in 2022, samen met Unox, ook het Gilde van Natuurijsmeesters opgericht. Hiermee wordt het vak van natuurijsmeester voor de komende jaren veiliggesteld. Met de oprichting van het Gilde krijgt de Hollandse traditie van schaatsen op natuurijs een nieuwe impuls.

Vernieuwingen

Doordat er de laatste jaren relatief weinig toertochten plaatsvonden, gaf dat de Ankeveense IJsclub de mogelijkheid om vernieuwingen door te voeren. “We hebben onder meer een nieuwe stempelkaart geïntroduceerd, de plas in zones verdeeld en hiervoor borden ontworpen. In tijden zonder ijs kunnen we gericht aan bepaalde zaken werken. Maar het liefst organiseren we jaarlijks een of meerdere toertochten.”

IJs- en skeelerclub Haaksbergen (IJSCH) uit Haaksbergen had dit jaar wederom de primeur van de eerste marathon op natuurijs. Dat was mede te danken aan een groot zonnescherm dat voorkomt dat de zon op het ijs schijnt. Het grote scherm met 23 doeken bood ook ruimte voor sponsors van de vereniging, waardoor de investering minder pijn doet bij de penningmeester van de vereniging.

Jaarlijks is er strijd tussen verschillende natuurijsverenigingen wie de eerste marathon op natuurijs mag organiseren. Elke vereniging probeert de concurrentie af te troeven. Bij IJSCH werd er het afgelopen jaar hard nagedacht over manieren om eerder en langer te kunnen schaatsen.

In aanloop naar deze winter werd er volop geëxperimenteerd. De test met een groot zonnescherm op het ijs werkte veruit het beste. “Een deel van onze baan ligt in de zon, waardoor het ijs snel smelt. Om dit probleem tegen te gaan, hebben we grote doeken neergezet zodat de zon niet langer op de baan scheen. Deze methode bleek enorm effectief en het was veruit de beste oplossing van alle dingen die we hadden geprobeerd”, vertelt IJSCH-voorzitter Henk Dijksterhuis.

Opvallend

Toen het idee was uitgewerkt, ontstond het plan de doeken te laten sponsoren om zo de kosten te verlagen. De sponsorcommissie benaderde de lokale ondernemers. “Zij reageerden eigenlijk meteen positief. De grote doeken kunnen full color bedrukt worden. Het is dus een goede mogelijkheid om reclame te maken. Reclameborden langs de baan heeft elke ijsclub. De doeken zijn nieuw en vallen op, omdat het zonnescherm maar liefst 130 meter lang is. Bovendien konden alle sponsors zelf een tekst op het doek zetten en zich ook op die manier onderscheiden.”

Omdat IJSCH de eerste marathon op natuurijs organiseerde, vielen de sponsors direct met hun neus in de boter. Dijksterhuis: “De sponsors hebben enorm veel publiciteit gekregen. Diverse cameraploegen kwamen in de aanloop naar de marathon langs om te filmen en vanwege de grote lengte van het zonnescherm, was het onmogelijk de logo’s over het hoofd te zien.”

Meerwaarde bewezen

Volgens Dijksterhuis hebben de zonneschermen in meerdere opzichten nu al hun meerwaarde bewezen. “Voor ons is het belangrijkste dat we eerder en langer ijs hebben liggen. Dat is ons gelukt. Dat we daarnaast sponsors de mogelijkheid hebben kunnen bieden extra reclame te maken en zo de kosten voor de aanschaf van de doeken konden reduceren, maakt het extra mooi. De plaatsing van de zonneschermen was op meerdere fronten erg geslaagd.”