KNSB: goede hoop op natuurijsmarathon

De KNSB houdt goede hoop dat deze week een marathon op Nederlands natuurijs kan worden verreden. Hoewel de afgelopen dagen sprake was van lichte dooi, zijn de weersverwachtingen goed genoeg. “Wat voorspeld wordt moet eerst nog wel uitkomen. Maar als het voldoende vriest, staan wij klaar voor die eerste marathonwedstrijd op natuurijs”, zegt Willem Hut, disciplinemanager marathon van de KNSB.

Hij was vandaag permanent in de weer om de ijsvorming bij de kandidaat-organisatoren te peilen, zowel via de telefoon als fysiek. Vijf verenigingen zijn in de race voor de eerste schaatsmarathon op natuurijs. Wanneer zij een ijsplaat van minimaal drie centimeter dikte hebben, kunnen zij die aanmelden bij de KNSB, waarna de officiële ijsmeting plaatsvindt.

Hut verwacht woensdag te kunnen uitrukken voor het verrichten van een ijsmeting. “Maar stiekem hoop ik dat morgen (dinsdag) al te mogen doen”, zegt Hut. “Als we dan een piste hebben met een ijslaag die dik genoeg is, dan gaan we razendsnel schakelen. In dat geval zouden we misschien woensdagochtend al de eerste wedstrijd kunnen rijden.”

De KNSB organiseert, mits de weersomstandigheden dat toelaten, liefst meteen een natuurijsvierdaagse. Maar het is nu echt te vroeg om te voorspellen of dat gaat lukken. De laatste marathon op Nederlands natuurijs was op 26 december 2021 in Noordlaren. Winnaars: Bart Hoolwerf en Maaike Verweij. Toen bleef het bij die ene wedstrijd, omdat direct hierna de dooi reeds intrad.

De Hondsrug in Noordlaren is opnieuw een van de ijsclubs die meestrijden om de organisatie van de eerste marathon. De Groningse club streek al zes keer met de eer. Traditioneel doet IJsclub Haaksbergen (7 keer winnaar) in Overijssel ook weer mee. IJsvereniging Nieuw-Amsterdam/Veenoord (Drenthe) moet deze keer passen, omdat de baan wordt gerenoveerd. Schaatsvereniging Nieuw-Buinen (Drenthe) en IJs- en Skeelerclub Puttershoek (Zuid-Holland) bemoeien zich wel weer met de strijd, net als IJsvereniging Bergum, de nieuwkomer uit Burgum (Friesland).

“We krijgen langzaam wat meer geografische spreiding”, stelt de competitieleider tevreden vast. “Daarmee vergroten we de kans op het organiseren van wedstrijden in eigenland.” Hij zou graag ook nog graag een locatie in het zuiden van het land willen, bijvoorbeeld in de omgeving van Eindhoven. “Ik zag dat het juist daar de laatste dagen steenkoud is geweest.”

Wat betreft de actuele strijd: daarin gaan Nieuw-Buinen en Noordlaren nek-aan-nek op kop, meldt Hut. “Maar dat zegt nog niet alles. Haaksbergen en Burgum zitten hen dicht op de hielen. We gaan zien wie de strijd wint, de weergoden zorgen niet zelden voor een verrassing.”

Het marathonpeloton kijkt intussen reikhalzend uit naar de weers- en ijsberichten. Schaatsers staan te trappelen om met elkaar de strijd aan te binden op Nederlands natuurijs, iets wat door het veranderende klimaat steeds bijzonderder wordt. “Iedereen staat te trappelen om het ijs op te kunnen”, weet Hut. “Zaterdag reden we op kunstijs in Deventer en na afloop ging het maar over één ding: wanneer kunnen we los op natuurijs? Ik hoop snel met een positief antwoord te kunnen komen, maar we blijven wel afhankelijk van de natuur.”

Werelduurrecord
Op de combibaan van de Winterswijkse IJsclub, die zich niet mengt in de strijd om de eerste marathon, wordt morgenochtend een aanval gedaan op het (officieuze) werelduurrecord op natuurijs. Bart Vreugdenhil, rijdend bij de beloften van marathonschaatsteam Port of Amsterdam, stapt rond half negen de piste op om in zij eentje een uur lang zo veel mogelijk kilometers af te leggen. Hij wordt gecoacht door Casper Helling, de man die zelf op 15 maart 2007 in Salt Lake City 41 kilometer en 969,10 meter binnen een uur schaatsend aflegde.

Hellings record, dat bijna acht jaar standhield, werd wel verreden op een overdekte kunstijsbaan. Dat is wat anders dan Winterswijk, waar Vreugdenhil zal schaatsen op natuurijs in de buitenlucht. Het laatste uurrecord dat onder enigszins vergelijkbare omstandigheden werd verreden stamt voor zover bekend alweer uit 1928, toen de Fransman Leon Quaglia in Chamonix een afstand van 32,970 kilometer weg schaatste. Die afstand moet Vreugdenhil, op klapschaatsen, normaliter eenvoudig kunnen overtreffen.

Jan Kooiman reed in 1983 het laatste werelduurrecord in de buitenlucht: 38 kilometer en 558,45 meter. Maar dat was op het kunstijs, dus gemaakt met vriesmachines, van Inzell. Aan het ijs van Winterswijk komt geen vriesinstallatie te pas, daar doet alleen moeder Natuur haar werk.

Overig natuurijs
Intussen kijkt heel schaatsminnend Nederland uit naar de mogelijkheid om te schaatsen op natuurijs. Dat doet men zeker ook bij de schaatsbond KNSB. Hoe meer schaatspret des te beter. Maar het optimisme van afgelopen vrijdag is licht getemperd. Goede hoop is er wel voor de combibanen, waar een laagje ijs op een (asfalt) skeelerbaan wordt gemaakt. Die kunnen na een paar nachten lichte vorst al open, mogelijk morgen al. Voor landijsbanen (weilanden die onder water worden gezet) duurt dat langer.

“Op basis van de temperaturen die nu voorspeld worden, zal het met de ijsgroei minder hard gaan dan we hadden gehoopt”, meldt Jurre Trouw, manager sportparticipatie van de KNSB. “Ervaren natuurijsmeesters hanteren de vuistregel dat je bij elkaar opgeteld 35 graden vorst moet hebben gehad, voordat je een ijsvloer kunt hebben van minimaal 7 centimeter dikte. Dan met het dus eerst wel een paar volle nachten hard vriezen. Laten we hopen dat dit gebeurt maar het zal spannend worden.”

Bij de KNSB zijn 450 ijsclubs aangesloten, verspreid over het land. Die spreiding maakt ook dat moeilijk te voorspellen valt hoeveel banen deze week open kunnen gaan. Wie wil weten of er een natuurijsbaan bij hem/haar in de buurt is, kan informatie vinden op schaatsen.nl/natuurijs. De meest actuele informatie over openingstijden van ijsbanen vind je op de eigen websites van deze banen.