Een veilig sportklimaat: hoe ga je om met pesten?

Maandag 18 maart 2024

Voor verenigingen en sportorganisaties is het van cruciaal belang om sporters een veilige omgeving te bieden om in te schaatsen en skaten. Een goede sfeer en veilige omgeving zorgt niet alleen voor ledenbehoud en een goede reputatie, het komt vaak ook de sportieve prestaties ten goede en het voorkomt ook juridische en financiële rompslomp.

Het thema Veilig Sportklimaat komt ook steeds hoger op de agenda te staan van de politiek. Overheden stellen steeds vaker verplichte voorwaarden rond dit thema voordat ze subsidies verstrekken. Maar hoe zorg je dat je het verenigingsbeleid ook in de praktijk kunt brengen? In dit artikel: hoe om te gaan met pesten.

Binnen het thema Veilig Sportklimaat wordt pesten vaak over het hoofd gezien. Men denkt al gauw aan vergrijpen als seksueel overschrijdend gedrag of discriminatie. Pesten komt echter relatief vaak voor en kan grote gevolgen hebben binnen een trainingsgroep of zelfs voor een hele vereniging.

Wat is pestgedrag?
De grens tussen plagen en pesten is niet altijd helemaal duidelijk en is afhankelijk van de persoon. Plagen gebeurt doorgaans incidenteel en vindt plaats bij een gelijke machtsverhouding waarbij de partijen erom kunnen lachen. Het kan leuk zijn om een keer iemands spullen te verstoppen, maar als dit elke week gebeurt is het niet meer grappig.

Bij structureel gedrag en blijvende lichamelijke of geestelijke schade is er sprake van pesten. De twee partijen hebben een ongelijke machtsverhouding (ontwikkeld) en het slachtoffer delft in dit geval het onderspit. Pesten kan zich uiten in directe intimidatie of fysiek geweld, maar ook een subtielere vorm hebben. Te denken valt aan uitsluiting, roddelen of constante kritiek.

Het pestgedrag hoeft zich niet alleen te beperken tot de sportlocatie. Online is pesten niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld en het effect kan des te groter zijn. Denk aan het buitensluiten van WhatsApp-groepen of het belachelijk maken of lastigvallen van iemand op sociale media.

Hoe voorkom je pesten?
Het creëren van een positieve teamcultuur is een van de meest effectieve strategieën om pestgedrag te voorkomen. Trainers en coaches spelen hierin een sleutelrol. Zij hebben een voorbeeldfunctie en zijn essentieel om een veilige omgeving te creëren voor sporters. Naast hun eigen houding kunnen zij tijdens trainingen en andere activiteiten de open cultuur stimuleren door opdrachten te geven die gericht zijn op samenwerking en wederzijds respect.

Door pesten als gedrag regelmatig bespreekbaar te maken kun je extra bewustwording creëren. Een vertrouwenscontactpersoon kan dit bijvoorbeeld jaarlijks binnen de club op de agenda zetten. Daarnaast kan een anti-pestprotocol helpen om extra aandacht te genereren. Zorg ervoor dat hierin duidelijk vermeld staat wat pesten inhoudt, wat de stappen zijn om pestgedrag binnen de vereniging aan te kaarten en hoe pestgedrag aangepakt wordt.

Wat als er toch gepest wordt?
Als je pestgedrag binnen jouw vereniging of trainingsgroep constateert, is het belangrijk om hier direct mee aan de slag te gaan. Wees alert op de signalen van pesten. Als een sporter stiller is dan gewoonlijk of zich angstig en onzeker gedraagt, kan dit duiden op pesten.

Elke pestsituatie is anders. Toch begint het aanpakken van pestgedrag altijd met het serieus nemen van de situatie. Het Centrum Veilige Sport Nederland biedt houvast voor het aanpakken van pestgedrag door middel van een stappenplan. Belangrijk is om zowel het slachtoffer als de pester begeleiding en een veilige omgeving te bieden. Maak afspraken en zet deze op papier. Afhankelijk van de situatie kun je ook de rest van de trainingsgroep of de omgeving hierbij betrekken.

Klik hier voor meer informatie, tips en het complete stappenplan.