KNSB helpt verenigingen bij aanbod voor sporters met beperking

Iedereen verdient een club. Het kan soms wel ingewikkeld zijn het sportaanbod binnen jouw schaats- of skatevereniging toegankelijk te maken voor iedereen, inclusief sporters met een beperking. Het kan zeker, zo leerde een pilot, maar hoe doe je dat? De KNSB heeft hiervoor een handboek opgesteld, waar elke vereniging haar voordeel mee kan doen.

“Als schaats- en skatebond willen we alle doelgroepen goed bedienen, zodat iedereen plezier aan onze sporten kan (blijven) beleven”, zegt Jurre Trouw, manager Sportparticipatie van de KNSB. “Dit handboek bevat concrete aanbevelingen, waarmee clubbesturen en trainers hun voordeel mee kunnen doen.”

Het handboek ‘Inclusiever maken van je sportaanbod/Creëen van een plek voor kinderen met een ander gedrag’ vloeit voort uit een pilot van de KNSB met Special Heroes, ondersteund vanuit Rabobank Clubsupport. Bij dat project leerden kinderen met autisme en gedragsproblemen (cluster 4 uit het speciaal basisonderwijs) inlineskaten, eerst op school en daarna bij een club. “De lessen die we daaruit leerden willen we nu benutten om meer kinderen een plekje te bieden bij onze schaats- en skateclubs”, zegt KNSB-manager Trouw.

De belangrijkste lessen uit deze pilot:

• Je hebt als vereniging trainers nodig die affiniteit hebben met kinderen met een verstandelijke beperking of gedragsproblemen.
• Zorg ervoor dat deze trainers ook de kennis en kunde hebben om met hen om te gaan. Indien nodig kun je hen bijscholing laten volgen.
• Bied de kinderen een emotioneel veilige omgeving. Zorg voor een vertrouwensband, maak duidelijke regels en afspraken. En pesten is uit den boze.

“In deze pilot ging het om kinderen uit cluster 4. Maar stiekem heb je in elke trainingsgroep wel een kind zitten dat een beetje anders is”, zegt Henriët Wardenier, medewerker Sportparticipatie van de KNSB. “In elke groep zit wel een kind dat niet luistert, of wel lijkt te luisteren maar je opdracht niet begrijpt. Hoe ga je met deze kinderen om? Hoe vind je een aanpak waarmee het voor de hele groep leuk blijft om samen te schaatsen of skaten? Daarvoor bieden we nu deze handvatten.”

In het handboek is een stappenplan voor verenigingsbesturen opgenomen, gebaseerd op een plan dat NOC*NSF heeft ontwikkeld met de Stichting het Gehandicapte Kind. Dat ziet er in grote lijnen zo uit:

• Maak enthousiast – zet het onderwerp op de agenda en bezoek inspirerende sportclubs in de buurt.
• Stel een werkgroep of commissie samen om een plan op te stellen en uit te voeren.
• Maak een analyse van je eigen vereniging: zijn er al kinderen met gedragsproblemen, heb je geschikte trainers in huis, zijn er hulpmiddelen nodig?
• Bind partners aan je initiatief – voor deze doelgroep heeft Special Heroes een uitgebreid netwerk, waar scholen een belangrijk onderdeel van zijn.
• Maak een plan en begroting. Werf en train vrijwilligers. Werf scholen, zet jezelf op de kaart.
• Voer het plan uit. Maak het bekend, deel ervaringen. Leg vast, evalueer en stel bij waar nodig.

De KNSB heeft bij de pilot, uitgevoerd in 2022-2023, bewust voor deze groep kinderen gekozen Trouw: “Het is een omvangrijke doelgroep, maar ook duidelijk afgebakend, uitstekend geschikt om ervaring op te doen. De opgedane kennis willen we gebruiken om meer kinderen, ook uit andere doelgroepen die specifieke ondersteuning nodig hebben, de kans te bieden om te schaatsen en/of inlineskaten. Iedereen verdient een club!”

Wat de meeste doelgroepen gemeen hebben, is dat trainers extra kennis of kunde nodig hebben voor een optimale begeleiding van deze sporters. Daarop speelt de KNSB reeds in bij het eerstvolgende Schaatstrainerscongres op 15 juni, dat wordt georganiseerd met de NSTV, de Nederlandse Schaatstrainersvereniging. Op sportcentrum Papendal zal Nathan Robben (Special Heroes en Hogeschool Windesheim) die dag een workshop verzorgen opnder de titel ‘Gedrag (g)een probleem’. Verdere verdieping hiervan staat voor komend najaar gepland.

Ook biedt Gehandicaptensport Nederland een online training, gericht op het werken met sporters met een beperking. MEE NL organiseert eveneens bijeenkomsten voor trainers. Wardenier: “Er bestaan, kortom, volop mogelijkheden om je als trainer goed voor te bereiden op werken met deze doelgroep. Het mooie is: veel van deze trainingen worden (deels) vergoed via het Sportakkoord. Verenigingen kunnen zo ook begeleiding krijgen om het aanbod voor sporters met een beperking vorm te geven.”

Het handboek van de KNSB is opgesteld aan de hand van de pilot met kinderen met autisme of gedragsproblemen. “Maar het stappenplan is in feite voor elke doelgroep te gebruiken”, zegt Wardenier. Voor verenigingen die interesse hebben om sportaanbod voor speciale doelgroepen op te starten, is het handboek hier te downloaden.

Omdat inclusiviteit voor de KNSB een belangrijk thema is, onderzoekt de schaatsbond mogelijkheden om ook andere specifieke doelgroepen goed te bedienen. Op de meeste ijsbanen kunnen sporters met een lichamelijke beperking reeds frameschaatsen. Diverse verenigingen bieden G-schaatsen of -skaten aan voor rijders met een verstandelijke beperking. Bij andere clubs kunnen sporters met een visuele handicap schaatsen onder begeleiding.

“Dit alles past in ons streven om meer mensen vaker te laten schaatsen of skaten”, besluit Trouw. “Wie op dat gebied wensen of suggesties heeft, is van harte welkom om die bij ons te melden. Uiteindelijk willen we dat elke sporter, met of zonder beperking, terecht kan bij een schaats- of skateclub dicht bij huis. Dan is het aan ons en onze verenigingen om een passend aanbod te creëren.”