Inlineskaten Kunstrijden Langebaan / kortebaan Marathon Schoonrijden Shorttrack Schaatsen op natuurijs
‹ terug

Dokter Pellikaan (86), pionier van de dopingcontroles, overleden   

Gepubliceerd zaterdag 21 september 2019

In zijn woonplaats Nieuwehorne, waar hij 86 jaar geleden ook geboren werd, is dokter Frans Pellikaan op 10 september overleden. Hij gold als ‘een monument’ in de schaatswereld. Van 1976 tot 2007 was hij binnen de KNSB verantwoordelijk voor alle dopingcontroles. Dat deed hij strikt en consciëntieus, maar immer vriendelijk en correct.

Het is geen toeval dat hij als dopingarts in het schaatsen actief werd, Pellikaan was een groot sportliefhebber. Tijdens zijn studie geneeskunde in Groningen voetbalde hij fanatiek bij GSAVV Forward. Als geboren Fries kreeg hij de liefde voor het schaatsen vanzelf mee. Twee keer nam hij deel aan de Elfstedentocht: in 1956 haalde hij het felbegeerde kruisje, maar in De Hel van 1963 moest Pellikaan bij Workum de strijd staken.

Na het afronden van zijn studie werd Frans Pellikaan huisarts. Samen met zijn vrouw Ingrid nam hij in Nieuwenhorne de dorpspraktijk van zijn vader over. In die tijd was je als huisarts nog 24 uur per dag, zeven dagen per week voor je patiënten in de weer. In het midden van de jaren zeventig verkocht hij zijn praktijk en ging als controlerend geneesheer werken voor ziekenfonds VGNN/AFPZ, dat nu De Friesland heet.

Hobby’s
Die overstap leverde hem meer vrije tijd op voor zijn hobby’s. Een ervan was het verzamelen van landbouwwerktuigen, van oude trekkers tot dorskasten. Zijn opa was boer en Frans hield ook van het boerenleven. In zijn schuur bouwde Pellikaan een uitgebreide verzameling op. In 1972 gaf hij een demonstratie met een dorsmachine in zijn ‘achtertuin’. Die activiteit groeide uit tot het Flaeijelfeest, een eendaags openluchtmuseum waar jaarlijks 35.000 bezoekers op afkomen.

Zijn andere grote liefde was de sport. Pellikaan was enkele jaren clubarts bij SC Heerenveen en werd in 1976 dopingarts voor de KNSB. In die tijd stonden de dopingcontroles nog in de kinderschoenen, Pellikaan moest veel zaken zelf uitdokteren. Hij ontwikkelde protocollen en bouwde, met hulp van de plaatselijke timmerman, een koffertje om urinemonsters van ijsbaan naar laboratorium te vervoeren. Wie daarmee wilde frauderen, moest dat koffertje slopen of wegmaken. Dat laatste is, zoals vorig jaar werd onthuld, één keer gebeurd.

Pellikaan was een pionier. Hij begon in 1992 ook begon met out-of-competiton controles: tests buiten de wedstrijden om. Dan stapte hij in zijn auto een reed naar een van de oorden waar Nederlandse schaatsers hun trainingskamp hielden. Dat kon op Texel zijn, maar ook in Noorwegen. Pellikaan reserveerde dan een kamer onder een valse naam, om zijn komst vooraf niet te verraden. Schaatsers waren er blij mee. Zij zagen hem niet als een rechercheur, maar als controleur die hielp hun sport schoon te houden.

Wereldkampioenen
Heel veel schaatsers, wereldkampioenen en rijders van minder allooi, hebben in de loop der jaren hun plasje bij hem mogen inleveren. Schaatsers mochten hem wel. Pellikaan was vriendelijk en correct. Hij deed zijn werk onbezoldigd, ontving slechts een onkostenvergoeding, maar dat maakte hem niet minder serieus. Alles moest volgens de regeltjes gebeuren en wie daar losjes mee om dacht te gaan had een probleem. Maar Pellikaan had wel oog en aandacht voor de mens in het schaatspak. In zijn kamertje stond altijd wel een schaal met snoepjes. Voor het geval dat rijders niet konden plassen en had hij een biertje koud liggen. Dat kon in die tijd nog.

De internationale antidopingregels werden in de loop der jaren echter steeds strenger en de opsporing steeds professioneler. In 2007 besloot de KNSB de dopingcontroles uit te besteden aan de Nederlandse Dopingautoriteit, die sindsdien jaarlijks zo’n 500 tests uitvoert binnen de schaatssport. Voor Pellikaan, die zich realiseerde dat hij ook niet meer de jongste was, kwam aan een mooie tijd een eind.

Afgelopen voorjaar werd bij hem (darm)kanker geconstateerd, waaraan hij binnen drie maanden overleed. Bij het 43steFlaeijelfeest in Nieuwehorne, in het laatste weekend van september, krijgt de jaarlijkse veiling een bijzonder karakter. Bij deze Boerenboelgoed gaan ook veel oude landbouwwerktuigen uit Pellikaans verzameling onder de hamer.

De dokter laat naast zijn vrouw en twee zoons ook zeven kleinkinderen na. Een van hen, Nynke, heeft Pellikaans passie voor het schaatsen geërfd. Zij rijdt marathons in het A-peloton. Tot zijn dood volgde ‘Pake’ haar verrichtingen op de voet.

 Frans Pellikaan werd geboren op 13 december 1932 in Nieuwehorne en overleed in diezelfde plaats op 10 september 2019.

Dokter Pellikaan op de dorskast bij het Flaijelfeest in Nieuwehorne.

Meer nieuws

WIJV uit Winterswijk: van bijna-dood naar voorbeeldclub

Wereldtop shorttrack keert alweer snel terug in Nederland

Jarige Bornse Schaats- en Skeelervereniging schaatst voor hartekind Lois

Niki Wories: ‘Sporters helpen waar we kunnen’

Inlineskatekalender bekend!

ISU WK Shorttrack is bewijs van enorme groei die deze discipline doormaakt

naar het nieuwsoverzicht

Niks missen?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrieven
Welke nieuwsbrieven wil je graag ontvangen?

Volg je ons al?

Vragen?

088 489 20 00

[email protected]

Alle contactgegevens >>

Heb je gevonden wat je zocht?