“Natuurijsmeesters hebben een cruciale rol”

Met onder meer de start van IJSTIJD! en het programma ‘De IJzersterkste’ stijgt de ‘schaatskoorts’ in Nederland weer. De liefhebbers kijken vooral reikhalzend uit naar de eerste toertochten, maar ‘koning winter’ lijkt vooralsnog ver weg. Uiteraard moeten ijsclubs goed voorbereid zijn, mocht het toch gaan vriezen. Een natuurijsmeester speelt een cruciale rol bij toertochten en het schaatsen op natuurijs. Hoofddocent Dirk de Groot vertelt over het belang van natuurijsmeesters en de inhoud van de cursus.

Toertochten zijn razend populair in Nederland. Honderden, zo niet duizenden mensen komen op de wedstrijden op natuurijs af. Voordat een toertocht kan plaatsvinden, moet het ijstraject altijd gekeurd worden door een natuurijsmeester. Het is dus van essentieel belang dat elke ijsclub één of meerdere natuurijsmeesters heeft. “IJsmeesters hebben een cruciale rol in de voorlichting in de aanloop naar een toertocht. Er ligt veel verantwoordelijkheid op hun schouders en daar moet je wel mee om kunnen gaan”, aldus De Groot.

“Natuurijsmeesters zijn gedreven mensen die iets met schaatsen of ijs hebben. Ze willen anderen daarvan ook laten genieten. Ze zijn bereid om voor anderen mogelijkheden te creëren. IJsmeesters zijn trots op hun ijsbaan.”

Kennisdeling

Tijdens de cursus natuurijsmeester komt een aantal punten bod. Gedurende de avond wordt er gesproken over de verschillende soorten ijsbanen, het materiaal en de inrichting van de ijsbaan, ijsvorming en toertochten. Volgens De Groot is misschien wel het belangrijkste aspect dat natuurijsmeesters zich bewust worden van de verantwoordelijkheid die ze hebben. “Er komt nogal wat bij kijken. Ze moeten precies weten hoe een ijsbaan geprepareerd moet worden. Een ander belangrijk onderdeel is dat er op zo’n avond altijd veel gediscussieerd wordt tussen de natuurijsmeesters. Zij krijgen vanuit verschillende invalshoeken informatie. Kennisdeling is van ontzettend groot belang”, legt De Groot uit.

De hoofddocent zet uiteen hoe de cursus er precies uitziet. “Er zijn verschillende soorten ijsbanen. Elke ijsbaan kent zijn eigen kenmerken. Dat moet een natuurijsmeester weten. Je hebt de klassieke landijsbaan, maar tegenwoordig worden bijvoorbeeld ook nieuwe skeelerbanen onder water gezet. IJsmeesters moeten alert zijn op veranderingen. Er zijn steeds meer mogelijkheden om te schaatsen. De omstandigheden veranderen en daar moet een ijsmeester op in kunnen spelen. Zo vinden er bijvoorbeeld ook disco’s of fakkeltochten plaats op ijsbanen. Dan wordt het ijs op een andere manier gebruikt.”

Een ander onderdeel van de cursus gaat over onderhoud. Al in de zomer is het belangrijk om je voor te bereiden op de winter. “De maaimachine moet in de winter bijvoorbeeld omgebouwd worden naar een veegmachine. De verlichtingspalen in het water moeten allemaal nog werken. Je plan moet bijgewerkt worden. Het is belangrijk na te denken over over hoe het water onder de ijsbaan weg kan lopen, zodat het ijs niet scheurt of het water op het ijs gaat staan. Allemaal dingen waar je bij stil moet staan.”

Weer

Het onderwerp ijsvorming is eveneens een belangrijk onderdeel van de cursus. Iedere ijsmeester wil logischerwijs zo snel mogelijk ijs hebben op zijn ijsbaan. De Groot: “Het weer heeft bijvoorbeeld invloed op het ijs. De meeste natuurijsmeesters zijn wel goed op de hoogte van dit soort zaken. In januari en februari bevriest water makkelijker dan in november of december omdat het water al kouder is. In de cursus bespreken we zaken als: hoe ontstaat ijs, welke factoren bepalen de sterkte en dikte van het ijs, hoeveel mensen komen er schaatsen?”

De cursus wordt altijd afgesloten met het onderwerp toertochten. Daar waar het eigenlijk om draait. “Natuurijsmeesters moeten altijd van tevoren goed nadenken over hoe zij alles organiseren. Soms wordt er tegenwoordig na een nacht vorst al geschaatst. IJsclubs hanteren ook verschillende methodes om ijs op de baan te krijgen. Zo is er een club die een sproeisysteem heeft dat de hele nacht werkt en zo ijs opbouwt. Bij Vooruitgang Ammerstol gebruiken ze weer een auto met een vat en een soort dweil. Daarmee brengen ze telkens een heel dun laagje ijs aan op de skeelerbaan. In Haaksbergen is weer een ander systeem. Zo heeft elke ijsclub zijn methoden.”

Een ding is zeker duidelijk: zonder natuurijsmeesters, geen ijsbanen en geen toertochten. “De drive van natuurijsmeesters is zo spoedig mogelijk zijn baan openen, maar wel onder verantwoorde omstandigheden. Je moet altijd zekerheid hebben.”

Cursus natuurijsmeester

De KNSB organiseert deze winter weer op verschillende locaties de opleiding tot natuurijsmeester. Bekijk hier waar en wanneer de cursus plaatsvindt. Heb je belangstelling voor een cursus bij jouw vereniging, mail dan snel naar [email protected].

Foto: Flickr (CC BY-ND 2.0) PhotoRNW.org